De zorgsector ondergaat momenteel een innovatieve transformatie. Wat staat ons te wachten? Als het aan Wouter van Kooten ligt, is één ding zeker; technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) en data-analyse gaan de zorgsector de komende jaren herdefiniëren. Maar hoe gaat deze verandering er precies uitzien? Van Kooten, directeur bij TZA (Technologie & Zorgacademie IJssel-Vecht) biedt ons een voorzichtige glimp van de toekomst.
Van Kooten begint het gesprek met een alarmerend inzicht: “Op dit moment hebben we gemiddeld acht zorgprofessionals beschikbaar voor elke zorgvrager. Over tien jaar zal dit aantal teruglopen tot zes en over twintig jaar tot slechts vier zorgprofessionals.” Zorginnovatie is nodig om deze uitdagingen het hoofd te bieden.
Welke rol gaan technologieën zoals AI spelen?
“Het begrip ‘zorginnovatie’ roept begrijpelijk vragen op over hoe dit met bijbehorende technologie zich in de praktijk zal manifesteren en welke uitdagingen en kansen dit met zich zal meebrengen. Er zijn op dit moment al veel zorginnovaties op de markt en dit aantal zal alleen nog maar toenemen. Een voorbeeld hiervan is een mooie innovatie in de vorm van camera’s die uitgerust zijn met AI. Deze camera’s kunnen detecteren of een bewoner in bed ligt of op de grond is gevallen. Zo kunnen zorgorganisaties noodsituaties sneller ontdekken en nachtelijke controles verminderen. Dat is prettiger voor de bewoners en voor de zorgprofessionals,” vertelt Van Kooten.
Welke innovaties zijn opmerkelijk?
“Zorginnovatie gaat verder dan apparaten met een stekker,” vertelt Van Kooten. “Sinds de lancering van technologieën zoals Chat GPT, zien we een enorme versnelling op het gebied van dataverzameling en AI,” legt hij uit. “Er is veel data beschikbaar bij individuele zorginstellingen zoals ouderencentra en ziekenhuizen, maar die data wordt niet altijd optimaal benut. In de toekomst zullen we steeds vaker zien dat AI voorspellend zal reageren op de gezondheid van cliënten. Zo kunnen we bijvoorbeeld sneller verbeteringen of verslechteringen detecteren. Die data wordt nu vooral met terugwerkende kracht gebruikt, maar je zult zien dat deze data steeds meer toekomstvoorspellend wordt. “Ethisch gezien kun je daar natuurlijk vraagtekens bij zetten, maar het ontsluiten van data is wel een ontwikkeling die gaande is. Het streven naar preventieve zorg, personalisatie, efficiëntie en kostenbesparing kan daadwerkelijk een positieve invloed hebben op de gezondheid van burgers,” vertelt Van Kooten.
Maar zorginnovatie implementeren doe je niet alleen, toch?
Fantastisch natuurlijk dat zorginnovatie ons vooruit helpt, maar deze transformatie moet collectief plaatsvinden. Het is belangrijk om kennis met elkaar te delen om de implementatie van innovatie te versnellen. “Om de belofte van zorginnovatie waar te maken, zullen zorginstellingen, technologiebedrijven, beleidsmakers en andere belanghebbenden nauw moeten samenwerken. We zien namelijk toch nog grote verschillen in de fases waarin individuele organisaties en instellingen zich bevinden. Waar sommigen echt op innovatief vlak bezig zijn, zie je dat anderen zich nog vooral richten op de dagdagelijkse praktijk. Het is dus belangrijk dat organisaties zoals DZA en Businesscares vooral die verbindende factor daarin zijn. Door overzicht te hebben waar iedereen mee bezig is en hoe we daarin samen coöperatief een versnelling kunnen maken’’, vertelt Van Kooten.
Hoe blijven we menselijk in een wereld van robotisering?
Maar terwijl technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) en data-analyse veelbelovend zijn, is Van Kooten zich bewust van de weerstand die verandering kan oproepen. “Het menselijke aspect van zorg is het belangrijkste,” benadrukt hij. “Daar zijn zorgprofessionals immers de sector voor in gegaan. Het is dus ook belangrijk in iedere stap – bewustwording, adoptie, acceptatie, implementatie – de zorgprofessional wordt betrokken. Je kan als zorgorganisatie de meest briljante innovatie hebben, maar als je de mensen op de werkvloer daarin niet meekrijgt, dan zal het niet gebruikt gaan worden op de manier die jij voor ogen hebt.’’ De toekomst van de zorg zal dus een balans moeten vinden tussen efficiëntie en het menselijke aspect. “Zorginnovaties zijn bedoeld om menselijke arbeid te ondersteunen en te versterken, niet om deze te vervangen”, is zijn dringende boodschap.
Zijn er mooie voorbeelden te vinden in Noord- en Oost-Nederland?
“Er zijn zeker mooie voordelen te vinden. Recentelijk hebben bijvoorbeeld verschillende partijen in West-Overijssel een woonzorgvisie ondertekend, gericht op het realiseren van 6.590 geschikte woningen voor ouderen tot 2030. Minister Hugo de Jonge en minister Conny Helder waren aanwezig bij de ondertekening, waarbij diverse gemeenten, zorgorganisaties, woningbouwcorporaties en zorgorganisaties hun steun toezegden’’, vertelt Wouter. “Zijn we er dan al? Nee, absoluut niet. Iedere organisatie heeft zijn eigen belangen die aandacht behoeven. Dat creëert een interessant spanningsveld tussen verschillende perspectieven. Hoewel we allemaal één gezamenlijk doel hebben en zelfs een collectieve visie hebben ontwikkeld binnen het regioplan, is het belangrijk om te kijken naar hoe de individuele visie van elke organisatie past binnen het geheel. Dit kan leiden tot verschillende keuzes in hoe deze visies worden ingevuld. En dat vormt zeker een uitdaging.”
“Er liggen mooie kansen in het verschiet die echt gaan helpen in de toekomst. Er worden dagelijks concrete stappen gezet en dat biedt goede hoop voor de zorg voor morgen. Zorginnovatie is nodig om te voldoen aan de zorgbehoeften van alle individuen die erop vertrouwen, en daar zullen we ons iedere dag hard voor in blijven zetten’’, sluit Van Kooten af.
—————————————————————————————————————-
Heeft u een vraag over werken met zorginnnovatie in uw organisatie? Neem contact op met 06-58935723 of via karsten@businesscares.nl