Tijdens een afspraak vorige week ontstond een interessant gesprek over de uitdagingen en mogelijkheden voor het arbeidsmarktvraagstuk in de zorg. Een veelkoppig monster dat spannend, mooi, eng en enorm groot tegelijk bleek.
Maar waar hebben we het eigenlijk over, hoe groot is dat monster en waar bestaat het uit?
In de zorg werken ruim 1 miljoen werknemers. De sector is goed voor 13% van alle banen van werknemers in Nederland. Ruim een derde (35%) werkt in de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT). Een kwart (27%) werkt in een ziekenhuis en 16% in de gehandicaptenzorg. De overige delen van de sector zijn kleiner. Het aantal banen van werknemers in de zorg groeide tot 2012. De afgelopen jaren zijn verschillende maatregelen genomen om de zorg voor alle Nederlanders betaalbaar en toegankelijk te houden. Aan deze krimp is inmiddels een einde gekomen. In 2017 zijn structureel extra middelen ter beschikking gesteld, terwijl er aandacht blijft voor het beheersbaar houden van zorgkosten.
Met het aantrekken van de werkgelegenheid neemt ook het aantal vacatures toe. UWV verwacht dat er dit jaar 120 tot 130 duizend vacatures bij zorgorganisaties ontstaan. Steeds meer werkgevers ervaren problemen met de vervulling daarvan. Het aandeel werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures is opgelopen van 45% (medio 2016) tot 51% (medio 2017). In de ziekenhuizen, VVT en GGZ ligt dit percentage zelfs rond de 80%.
Uit onderzoek blijken grofweg 8 trends te onderscheiden in de gezondheidszorg arbeidsmarkt:
1. Meer technologie
2. Minder banen op mbo-niveau 1 en 2
3. Meer cross-overfuncties
4. De sector vergrijst
5. De zorgvraag blijft groeien
6. Tekort aan hoogopgeleide zorgmedewerkers
7. Tekort aan stageplaatsen
8. Flexibilisering
Maar wat doen we met deze wetenschap? Immers “als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd heb gekregen”….en dat is dus niet genoeg! En over dit laatste ging mijn eerder genoemde gesprek.
Want, natuurlijk kun je het hebben over meer mensen opleiden, het imago van de sector oppoetsen en mensen beter betalen, maar hebben we daarmee de juiste mensen die: toekomst bestendig zijn opgeleid, die voldoende ruimte in hun baan ervaren voor eigen inbreng, die ondernemend en creatief zijn, die voldoende belangstelling en kennis hebben op gebied van technologie en mensen die die gekeken hebben buiten de muren van “hun” zorginstelling?
De vraag stellen is het antwoord geven en in mijn optiek is het antwoord “nee”.
Het beantwoorden en de omvang van deze vraag, vraagt om een rigoureuze en andere aanpak. Een aanpak die vooral gaat om buiten de gebaande paden, om samenwerken en om een ruimere blik.
Een aanpak die vraagt om opleiden en zich daarin niet alleen richt op zorg, maar dit combineert met belangrijke speerpunten als techniek en logistiek. Dit vraagt om een aanpak van werkgevers die gaan samenwerken in hun regio, gezamenlijk personeel aannemen en daarmee de kwalitatieve en kwantitatieve pieken en dalen kunnen opvangen. Dit vraag om ee aanpak met medewerkers die ervaring opdoen in de gehele keten en een baan hebben met voldoende uren, voldoende uitdaging en voldoende ontwikkel mogelijkheden.
Kortom, een aanpak waarbij je het anders doet dan je altijd hebt gedaan en daarmee…..