Het afgelopen weekend keek ik met veel interesse naar een uitzending van VPRO Tegenlicht, met als titel “Gewoon gek”. De programmamakers brachten op een treffende manier in beeld hoe innovatie in de geestelijke gezondheidszorg het classificeren van mensen waarbij de normale eigenschappen zijn ontregeld, kan doorbreken.
Het programma begon met verhalen van mensen die werden gediagnostiseerd op basis van gedrag, maar zich eigenlijk niet of nauwelijks in de diagnose konden vinden. Mijn primaire reactie was, dat is bijzonder?! Maar toen bedacht ik, zelf ben je ook snel geneigd om een waardeoordeel te vellen over iemand. Als diegene anders doet dan wat ik ken als normaal gedrag, dan plaats ik diegene in een bepaald hokje. In het verlengde daarvan, wat normaal is wordt ons min of meer door bronnen als social media opgelegd, waardoor de sociale acceptatie verandert De strekking van de uitzending was echter, eigenlijk is het heel vreemd dat we mensen in hokjes plaatsen en gaandeweg opende dat ook mijn ogen. Maar hoe doorbreek je zoiets?
Vanuit mijn achtergrond als innovatie adviseur vond ik het heel mooi zoals de geïnterviewde hoogleraar het doorbreken verwoorde vanuit een quote van Darwin: “uiteindelijk zijn het niet de meest intelligente of sterkste mensen die overblijven, maar diegenen die zich het beste kunnen aanpassen”. En dat zie ik als een mooie vertaling naar de inzet van innovatie, oftewel een aanpassing. In dit geval ingezet om het diagnose stellen te ondersteunen of te vervangen door Big Data en algoritmen. De professionals in de uitzending noemden dit “Big Data Psychiatry”. Door het koppelen van databronnen voorspellen wanneer mensen een negatieve actie ondernemen. Kortom, patronen herkennen. Een fantastisch middel, wat in mijn ogen veel breder ingezet kan worden in de gezondheidszorg en nu maar mondjesmaat gebeurt.
In dit geval werd deze vorm van innovatie mooi in beeld gebracht door psychiaters die steeds meer gefaciliteerd worden door een data analist en dat is fascinerend en spannend tegelijk. In IT zie je al langer vormen van “machine learning”, waarbij Big Data wordt ingezet om patronen binnen een IT omgeving te herkennen en daar zelf op te anticiperen. In zekere zin komt dat overéén met het menselijk brein en daaruit voortvloeiend gedrag. De middelen om deze gedrag datastromen te verzamelen zijn al enige tijd aanwezig in de vorm van horloges, telefoons, internet gedrag, etc. en worden steeds geavanceerder. Aan de andere kant betekent dit dat we steeds meer afhankelijk worden van de interpretatie van deze datastromen door machines.
Persoonlijk denk ik dat deze afhankelijke kant opweegt tegen wat het oplevert, zoals ook naar voren kwam in de uitzending: meer tijd voor een echt gesprek en meer gerichte zorg voor het individu. Zeker in een tijd waar Human Capital een heet hangijzer is in de gezondheidszorg, is dit een prachtige beweging en vooruitgang. Van reactief naar preventief! Hiermee voorkom je excessen en creëer je draagvlak voor ieder individu. Gezamenlijk komen we dan hoop ik uiteindelijk tot de conclusie dat we allemaal een beetje gek zijn, dus eigenlijk heel normaal.
Voor de liefhebbers de link naar de uitzending: gewoon gek
Karsten Straatman